Hamulce v-brake czy tarczowe, który system hamowania jest lepszy?

Co to są hamulce szczękowe?

Hamulce szczękowe to nazwa odnosząca się do całej kategorii hamulców montowanych na obręcze roweru. Do tej grupy możemy zaliczyć hamulce V-brake (instalowane w rowerach trekkingowych, miejskich i tańszych MTB) oraz hamulce szosowe — od tradycyjnych mechanizmów po bardzo nowoczesne modele. 

Stwierdzenie, że hamulce tarczowe są lepsze od szczękowych to zbyt duże uproszczenie. Każdy z tych mechanizmów sprawdzi się na innych trasach. Zanim przejdziemy do ich porównania, zapoznamy się z działaniem poszczególnych systemów.

Jak działa hamulec V-brake?

Rowerowe hamulce V-brake widział chyba każdy z nas — to podstawowy rodzaj tego podzespołu instalowany w znakomitej większości rowerów. Zasada działania jest prosta — nad kołem umieszczone są ramiona zakończone klockami hamulcowymi. Po naciśnięciu dźwigni, ramiona zaciskają się i klocki zaczynają trzeć o obręcz koła. Im mocniejszy nacisk na dźwignię, tym siła hamowania będzie większa. Komunikacja pomiędzy dźwignią hamulcową a mechanizmem odbywa się za pośrednictwem odpowiednio poprowadzonej stalowej linki. Jest to prosta i w większości przypadków niedroga konstrukcja. Wyjątek stanowią hamulce Dual-Pivot do droższych modeli rowerów szosowych.

Jak działa hamulec tarczowy?

W tym wypadku układ hamulcowy umieszczony jest na piaście każdego z kół. Podstawą konstrukcji są tarcze oraz zacisk z klockami hamulcowymi. Po naciśnięciu dźwigni klocki zaciskają się na tarczy, spowalniają jej obrót i jednocześnie hamują ruch koła.

Hamulce tarczowe dostępne są w dwóch wersjach: mechanicznej i hydraulicznej. Hamulce tarczowe mechaniczne składają się z dźwigni, tarcz, zacisków z klockami i linki stalowej. Mechanizm hydrauliczny jest nieco bardziej skomplikowany. W tym przypadku zamiast linek są przewody wypełnione płynem hamulcowym. Zwykle jest to tzw. płyn DOT (taki jak do samochodu) lub olej mineralny. Hamulce tarczowe hydrauliczne to najdroższe z dostępnych rozwiązań.

Hamulce tarczowe czy szczękowe, które wybrać?

Wybór układu hamulcowego w rowerze w większości zależy od tego, jakie trasy pokonujesz. Sprawdźmy czym różnią się poszczególne mechanizmy. Wówczas będziesz mógł zdecydować czy kupić rower z hamulcem tarczowym lub V-brake.

Dla części rowerzystów waga osprzętu ma niebagatelne znaczenie. Jeśli bierzesz pod uwagę ten parametr, lepiej wybrać hamulce szczękowe, ponieważ tarczowe są cięższe. 

Ważnym kryterium wyboru jest siła hamowania i stopień, w jakim możemy kontrolować prędkość. Tutaj bezkonkurencyjne okazują się hamulce tarczowe hydrauliczne. Oferują bardzo precyzyjną modulację, a przy hamowaniu awaryjnym rower zatrzymuje się w miejscu. Ta cecha jest szczególnie przydatna w kolarstwie górskim i sportach zjazdowych. W hamulce tarczowe hydrauliczne powinien być wyposażony również rower trekkingowy na wyprawy. Jeśli jeździsz z większym obciążeniem (np. sakwy na bagażniku), dobrze mieć niezawodny mechanizm.

Musimy również zdać sobie sprawę z tego, że gdy dłużej przytrzymamy dźwignię, np. podczas długiego zjazdu — klocki się nagrzewają. Dotyczy to wszystkich typów hamulców rowerowych.

Jak wygląda obsługa serwisowa hamulców tarczowych i szczękowych?

Minusem tarcz jest to, że osoba bez odpowiednich umiejętności i narzędzi, nie jest w stanie naprawić hamulca tarczowego w trasie. Najgorzej wypadają hamulce tarczowe hydrauliczne — tutaj pomoże tylko serwis rowerowy. Jeśli dbasz o rower i konserwujesz go regularnie, istnieje bardzo małe ryzyko, że hamulce tarczowe odmówią posłuszeństwa w trasie. 

Z drugiej strony czasami zdarza się, że koło odrobinę się scentruje, np. po upadku lub najechaniu na przeszkodę. Rower wyposażony w hamulce V-brake nie będzie już nadawał się do bezpiecznej jazdy, a na rowerze z hamulem tarczowym bez problemu dojedziesz do domu. Niezależnie od rodzaju hamulców, warto pamiętać o regularnej kontroli ich stanu. Najlepiej zrobić to w profesjonalnym serwisie.

Jednym z najczęściej zgłaszanych problemów z hamulcami V-brake jest to, że powodują zużycie obręczy. Im częściej i intensywniej korzysta się z roweru, tym szybciej się one wytrą.

Jeśli głównym kryterium wyboru hamulców jest cena, to zdecydowanie najtańsze będą szczękowe. Hamulce tarczowe mechaniczne są nieco droższe, a najwięcej zapłacimy za system hydrauliczny.

Jakie hamulce na deszcz i błoto?

Jak poszczególne mechanizmy reagują na zmienne warunki trasy i pogody? Ze względu na swoją konstrukcję, hamulce V-brake nie są w 100% skuteczne w czasie deszczu i na mokrej nawierzchni. W momencie, gdy woda dostanie się pomiędzy klocki a obręcz, tarcie a więc i siła hamowania spadają. Klocki ślizgają się również wtedy, gdy będą zabrudzone błotem.

Zatem dla osób, które jeżdżą w różnych warunkach pogodowych i w zróżnicowanym terenie, najlepszym wyborem będą hamulce tarczowe. Siła hamowania i kontrola prędkości nie zmieniają się gdy psuje się pogoda lub gdy wjedziemy w błoto.

Hamulce tarczowe mechaniczne czy hydrauliczne?

Podstawową różnicą pomiędzy hamulcami tarczowymi mechanicznymi i hydraulicznymi jest zastąpienie linki przewodem z płynem hamulcowym. Dzięki temu uzyskuje się zdecydowanie wyższą siłę hamowania, a reakcja mechanizmu na nacisk dźwigni jest natychmiastowa. To chyba największa zaleta hamulców tarczowych hydraulicznych. Nie jedyna, bowiem ten typ osprzętu jest najbardziej odporny na przegrzewanie i warunki panujące na trasie.

A jak pracują hamulce tarczowe mechaniczne? Można nazwać je modelem pośrednim pomiędzy V-brake a hydrauliką. Siła hamowania jest wyższa niż w szczękach, ale niższa niż w przypadku hamulca hydraulicznego. Zaletą jest tu łatwiejsze serwisowanie — w razie awarii można je naprawiać również w trasie.

O czym należy pamiętać podczas użytkowania hamulców tarczowych? Trzeba je chronić przed zatłuszczeniem – tarcz nigdy nie dotykamy dłońmi ubrudzonymi smarem lub olejem. Jeśli nowe hamulce piszczą, trzeba je obserwować — może to być efekt niewystarczającego dotarcia komponentów, ale również wada fabryczna. Zdarza się, że tarcze piszczą również w deszczu, ale ten objaw jest całkowicie normalny. Piszczenie tarcz podczas jazdy na mokrej nawierzchni nie oznacza mniejszej siły hamowania. 

Hamulce tarczowe, szczególnie modele hydrauliczne, są bardziej odporne na warunki pogodowe i zapewniają wyższe bezpieczeństwo jazdy w trudnych warunkach. Dlatego polecane są dla miłośników MTB jeżdżących w zróżnicowanych warunkach terenowych i rowerowych podróżników, którzy na swoich rowerach przewożą wiele kilogramów dodatkowego bagażu. Hamulce szczękowe wybierane są głównie przez rowerzystów poruszających się przede wszystkim po asfalcie – szosowych lub tych jeżdżących rekreacyjnie.